Τι είναι η ποίηση Slam;
Le slam
Parole libérée - Απελευθερωμένος λόγος
Parole libératrice - Απελευθερωτικός λόγος
Slam σημαίνει “γραφή”, “ποίηση της πόλης”, “ρυθμικός λόγος”, “παιχνίδι με τους ήχους”, “παιχνίδι με τις λέξεις”, “έκφραση”, “κατανόηση”, “ακρόαση”,"διάλογος".
Πρόκειται για μια σύγχρονη μορφή ποίησης, η οποία εμπλουτίζει τη γλώσσα με την τέχνη της προφορικότητας. Οι ρίζες της βρίσκονται στη λαϊκή παράδοση και η έμπνευσή της στον κόσμο της πόλης. Για να κάνει κάποιος slam, αρκεί ένα χαρτί, ένα στυλό και η απόφαση να διαβάσει το κείμενό του μπροστά σε κοινό ή, καλύτερα ακόμη, να απαγγείλει απέξω το κείμενο που είτε έχει γράψει ο ίδιος, είτε κάποιος άλλος.
Τα κύρια εργαλεία του slam είναι η φωνή, ο ρυθμός, η ικανότητα του καλλιτέχνη να κεντρίσει την προσοχή του κοινού και να την διατηρήσει αμείωτη. Οι slameurs εκφράζουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους χρησιμοποιώντας λέξεις που αναδεικνύουν τη μουσικότητα των κειμένων τους. Το slam, εκτός των άλλων, αποτελεί και παιδαγωγικό εργαλείο. Σε όλη τη Γαλλία, γίνονται εργαστήρια μύησης στη γραφή του slam (Χαριτίνη Αραπάκη).
Το σχέδιο δράσης μας
Η συγκεκριμένη μορφή ποίησης "έφτασε" στο σχολείο μας μέσω σχεδίου δράσης που υλοποιήθηκε στη Γ΄ τάξη στα μαθήματα των Γαλλικών και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Διδάσκοντες: Αραπάκη Χαριτίνη και Κονδυλόπουλος Ιωάννης).
Οι μαθητές/τριες επεξεργάστηκαν ποίημα slam γραμμένο στη γαλλική γλώσσα και προχώρησαν, με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού σε μια πρώτη, κατά λέξη, μετάφρασή του.
Στη συνέχεια, επιχειρήθηκε μια δεύτερη μετάφραση, λογοτεχνική, στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Δόθηκε έτσι η ευκαιρία να συζητηθούν τα προβλήματα που καλείται να επιλύσει ένας μεταφραστής λογοτεχνικών κειμένων και δη ποιητικών, η επιλογή της έλλειψης σημείων στίξης ως στοιχείο της σύγχρονης ποίησης, αλλά και οι ιδέες του κειμένου.
Το κείμενο διαβάστηκε, ανάμεσα σε άλλα, από μαθητές και μαθήτριες του σχολείου κατά τη σχολική γιορτή με την οποία κορυφώθηκαν οι δράσεις που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του "Έτος εμπέδωσης του σεβασμού προς όλους/όλες" (σχολικό έτος 2024-2025) (Συντονιστής: Ιωάννης Κονδυλόπουλος)
Ακολουθεί η μετάφραση του γαλλικού ποιήματος slam στη νέα ελληνική από τους/τις μαθητές/μαθήτριες του Γ1:
K-ciop
Ο σεβασμός μαθαίνεται
Σεβάσου αυτόν που δε γνωρίζεις
Μάθε τον βήμα βήμα
Δώσ’ του μια θέση δίπλα σου
Δε θα θυμώσει
Σεβασμός δεν είναι ν΄ αναζητάς
Τα ψεγάδια καθενός
Μην είσαι καχύποπτος
Μήτε να χαίρεσαι στις εμμονές του άλλου
Σεβασμός είναι ν’ ανοίγεσαι
Να προσφέρεις στους γύρω χαμόγελο
Να νιώθεις τις ανάγκες τους
Δεν είναι να κατέχεις
Ούτε ν’ ανήκεις σε κανέναν
Είναι ν’ αφήνεις κάποιον λεύτερο να πράξει
Να του αφιερώνεις λίγο χρόνο, λίγη προσοχή
Ο σεβασμός μαθαίνεται
Και, όπως καθετί, χρόνο ζητά
Σεβάσου και αυτόν που λες πως είναι φίλος σου
Δώσ’ του παρηγοριά σαν κλαίει
Διόρθωσε τα λάθη του
Και κάν’ του ερωτήσεις –
Το δίκιο δεν είν’ πάντοτε δικό σου
Ο σεβασμός αρχίζει απ’ τον εαυτό μας
Κάνε ό,τι καλύτερο για σένα και τους δίπλα
Ζήσε τη ζωή σου προτού γεράσεις
Φροντίζοντας τον εαυτό σου
Ν’ αγαπάς ν’ ανακαλύπτεις το άγνωστο
Ό,τι ξένο σού είναι δε θα σ’ απογοητεύσει
Πάρε χρόνο να δεις, ν' ακούσεις, να νιώσεις
Πάρε χρόνο να πιστέψεις, να μαντέψεις, να διαλέξεις
Ο σεβασμός κυκλοφορεί
Σε όλες τις κατευθύνσεις, στους τέσσερις ανέμους
Ο σεβασμός σ’ όλους τους χρόνους κλίνεται
Σε όλες τις εγκλίσεις.
(K-ciop, Στο Slamophonie, εκδόσεις Sépia, Παρίσι 2009)
Μηνύματα των μαθητών/μαθητριών όλων των τάξεων για τον σεβασμό
Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο του ίδιου σχεδίου δράσης, κατά την εβδομάδα ενάντια στη σχολική βία και τον ενδοσχολικό εκφοβισμό, οι μαθητές/μαθήτριες όλων των τάξεων του σχολείου μας, εμπνευσμένοι/ες από το υλικό που προβλήθηκε και συζητήθηκε συμπλήρωσαν ανώνυμα φύλλα εργασίας. Στην τελευταία ερώτηση-δραστηριότητα του φύλλου εργασίας, τους ζητήθηκε να συγγράψουν σύντομα μηνύματα για τον σεβασμό. Ακολουθούν κάποια από τα μηνύματα που έγραψαν οι μαθητές/μαθήτριες στην τάξη:
- Σέβομαι τους άλλους- Σέβομαι τον εαυτό μου!
- Ενσυναίσθηση!
- Σέβομαι!
- Ο σεβασμός είναι το παν για τις καλές φιλίες και σχέσεις.
- Ο σεβασμός δεν κοστίζει!
- Σεβασμός προς όλους, ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή ππ!
- Να σέβεσαι, για να σε σέβονται!
- Σεβόμαστε τους συμμαθητές μας, σταματάμε τη βία.
- Η βία δεν είναι μαγκιά!
- Ο σεβασμός δεν προσφέρεται, αποκτιέται!
- Μαθαίνω να σέβομαι τους γύρω μου!
- Να σέβεσαι τον άλλον, όπως θα ήθελες να σε σεβαστούν.
- Ο σεβασμός είναι η μαγκιά, όχι η βία!
- Σέβομαι τα όρια των άλλων!
- Σεβόμαστε τους άλλους, με όλες τις διαφορές τους!
- Σεβασμός: μια μικρή λέξη, με μεγάλη σημασία.
- Ο σεβασμός είναι πάνω απ’ όλα!
- Σεβασμός: η λέξη που ανοίγει δρόμους!
- Σεβάσου και τον δυνατό και τον αδύναμο!
- Τον σεβασμό δεν τον ζητάμε, τον απαιτούμε!
- Πρέπει να με σέβεσαι, αλλιώς πώς θα σε σέβομαι εγώ;
- Να σέβεσαι τον συνάνθρωπό σου!
- Η βία φέρνει μόνο βία. Πρέπει όλα τα παιδιά να σέβονται τα άλλα.
- Άξιος είναι αυτός που σέβεται.
